Si po mbrohen shqiptërët nga Covid 19, shkrimi i AFP tregon detaje që ndoshta nuk ju kishin shkuar në mendje.

Nga krishterimi tek islami me sakrifica kafshësh dhe rite pagane, shqiptarët i kanë të mbuluara praktikat e tyre shpirtërore kur vjen puna tek përballimi i një krize.

Në kishën e shtrirë në majë të malit në Laç, ateistët, myslimanët dhe të krishterët po vërshojnë të gjithë për të kërkuar lehtësim – ndoshta edhe një mrekulli – për të mbijetuar nga pandemia e koronavirusit, por edhe sëmundje të tjera.

Kisha françeskane, e cila kundron qytetin e Laçit në veriperëndim, ka tërhequr pelegrinë për shekuj me radhë në një vend ku kufijtë midis besimeve janë porozë.

Por këto ditë, në këtë kishë kanë ardhur më shumë se kurrë njerëz. Eshtë një vend i shenjtë ku Zoti është “i njëjt” për të gjithë, sipas Afërdita Onuzit, një antropologe në Universitetin e Tiranës.

“Ata vijnë këtu për të lehtësuar veten nga frika e së panjohurës dhe ndjenja e pafuqisë përballë pandemisë që duket se nuk kursen askënd,” tha ajo.

“Të gjithë besojnë në një mrekulli që mund të ndryshojë jetën e tyre.”

Shumë vizitorë ndezin qirinj, lënë rrobat e një fëmije të sëmurë me shpresën e një kure ose vendosin fotot e të dashurve të tyre për t’i sjellë atyre fat në jetë.

Të gjithë duan zgjidhje për sëmundjet e tyre “dhe për të hequr qafe frikën e tyre përballë pandemisë”, tha prifti i kishës Françeskane Mirash Ivanaj.

Edhe ata që janë rekuperuar nga Covid-19 vijnë “për të gjetur shërimin shpirtëror dhe për t’u ndjerë më të fortë kundër pasigurisë”, tha ai.

Shumë shqiptarë i shytëzojnë të gjitha alternativat për të lehtësuar stresin dhe larguar frikën, veçanërisht gjatë krizave si ajo aktuale, e cila ka çuar sistemin shëndetësor në prag të kolapsit dhe ka shkaktuar dëme katastrofike në ekonomi.

Një pulë kurban

Ada Zdrava, një 20-vjeçare që viziton kishën e Laçit për herë të parë, tha se ajo shpresonte të “lehtësonte ankthet e saj” dhe të lutej për “lumturinë e saj dhe të familjes së saj”.

Shqiptarët jetuan gati gjysmë shekulli nën një diktaturë komuniste që imponoi ateizmin dhe nxori jashtëligj fenë.

Por, tre dekada pas rënies së diktaturës, komunitetet myslimane, katolike dhe ortodokse janë përsëri në dritë dhe madje duke u bashkuar në ditët e shenjta të njëri-tjetrit.

Në fshatin Valias afër Tiranës, “teqeja” – ose vendi i adhurimit – i Bektashinjve, një degë mistike e Sufizmit, tërheq besimtarët e të gjithë besimeve.

Shumë lënë një rrobë brenda natës në një varr brenda, “në mënyrë që ajo të mbajë larg sëmundjen dhe t’i sjellë mirëqenies atij që e vesh”, tha kujdestari 60-vjeçar i teqesë, Servete Mullai.

Albana Disha, 50 vjeçe, kohët e fundit erdhi për të sakrifikuar një gjel për të lehtësuar mërzinë e djalit të saj, një praktikë e rrënjosur në traditat pagane që i konsiderojnë shpendët një ofertë ideale për perënditë për shkak të shijes mishit të tyre.

Arushët në çati

Shqiptarët “besojnë në fuqinë e diellit, fuqinë e gurëve, detit, natyrës”, shpjegon Alfred Halilaj, një antropolog në Universitetin e Durrësit.

“Sepse në thelb, kultura jonë vjen nga paganizmi, i cili mbetet themeli i identitetit dhe jetës së përditshme, pavarësisht mbivendosjes së konvertimeve fetare,” thotë ai.

“Ankthi dhe frika që ka shkaktuar kjo pandemi, i ka shtyrë njerëzit të kthehen në besime ose imagjinata të ndryshme në një përpjekje për të gjetur një kurë shpirtërore, por pa përjashtuar në asnjë rast ekzistencën e spitaleve dhe rolin e mjekësisë.”

Nëse lëviz në Shqipëri është e zakonshme të shohësh arushë pellushi të rrahur nga era e të varur në pjesën e përparme të shtëpive në besimin se ata do të largojnë “syrin e keq” të fqinjëve xhelozë.

Forma të tjera të kërkimit të mrekullisë janë të shumta, siç është vargu me dhura që 73-vjeçari Ramzan Sefaj mban në makinën e tij për t’u ruajtur nga fatkeqësitë.

“Frika na bën të besojmë më shumë në Zot, por gjithashtu na bën të kapemi pas sendeve të vogla kundër fatit të keq dhe syrit të keq”, shpjegoi pensionisti, i cili jeton në periferitë e Tiranës dhe mbijeton nga të ardhurat e shtatë fëmijëve të tij që punojnë në ndërtim jashtë vendit.

Kërkesa për shërime alternative është intensifikuar falë edhe dezinformimeve në internet, vëren Lutfi Dervishi, një ekspert komunikimi në Universitetin e Tiranës.

Njerëzit shpesh u drejtohen këshillave të gjetura në internet dhe gjejnë “pak qetësi shpirtërore në besime”, tha ai.