Por jo pak rezultate kishte arritur komuniteti shqiptar në shtetin turk, këtu e një shekull më parë. Për gjuhën kishte kërkesa të qarta. Në disa raste ia doli e tek një shekull më vonë u arrit që shqipja të jetë lëndë zgjedhore në shkollat e Turqisë, në vitin shkollor 207/2018.

Tentimet për arsimim në gjuhën shqipe në Turqi hasen pak para shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Të dhënat tregojnë se ishte gushti i vitit 1908 kur një shqiptar, që quhej Sefer, i kërkonte klubit “Bashkimi” në Manastir që t’i dërgonin libra në shqip pasi ai kishte arritur të mblidhte fonde nga shqiptarët. Po “Bashkimit” i ishte dërguar kërkesë për libra në shqip nga një tjetër shqiptar i Turqisë, pasi ia kishte mësyrë të hapte një librari. Doktorantja e gjuhës shqipe, Rijetë Simitçiu, ligjëruese në Universitetin e Thrakës në Edirne, ka folur për gjendjen e tanishme të arsimit shqip në Turqi.

Më 2016 ishte marrë vendim që shqipja të jetë lëndë zgjedhore në shkolla. Ajo ka treguar se tekstet mësimore për klasat 5 dhe 6 kanë përfunduar, ndërsa mësimi i gjuhës si lëndë zgjedhore ka filluar në vitin shkollor 2017-2018.

“Mësimi realizohet dy herë në javë, kurse akoma nuk dihet një numër i saktë nxënësish që mësojnë gjuhën. Por gjuha shqipe tash mund të mësohet edhe jashtë shkollave nëpërmjet kurseve”, ka thënë ajo. Ka treguar se në Universitetin e Thrakës në Edirne që nga viti akademik 2007-2008 ekziston Departamenti i Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe si i vetmi në mbarë Turqinë. Në vitin 2017, Departamenti numëronte 31 studentë.

Për gjuhën shqipe jashtë Kosovës ka folur edhe doktoranti i gjuhës, Senad Neziri.